Ukraińskie wojska dronowe. Część druga

Obecnie różnorodne komercyjne bezpilotowe aparaty latające lub budowane specjalnie na zamówienie jednostek wojskowych, ale z wykorzystaniem komercyjnie pozyskiwanych części (takie właśnie stanowią większość) są bardzo ważnym środkiem obserwacji pola walki, rozpoznania bliskiego zaplecza i korygowania ognia artylerii, ale też do wykonywania ataków na wroga, czy to jako tzw. bombodrony, czy w formie amunicji krążącej – przeważnie typu FPV, stanowią niezwykle istotny środek prowadzenia walki.

Rola, jaką aparaty bezpilotowe odgrywają na polu walki w Ukrainie, jest nie do przecenienia. To one stanowią niemal jedyny środek obserwacji pola walki i korygowania ognia artylerii. Są też głównym środkiem rozpoznania taktycznego, uzupełnione przez rozpoznanie radioelektroniczne. Ani Ukraina, ani Rosja nie wykorzystują samolotów do rozpoznania powietrznego z penetracją terenu przeciwnika.

Do rozpoznania taktycznego ukraińskie wojska używają trzech typów aparatów typu samolotowego, mniejszych Leleka-100 o rozpiętości skrzydeł 1,95 m i długotrwałości lotu 1,5 godziny, masa 5 kg, Spectator o rozpiętości skrzydeł 3 m i długotrwałości lotu 3 godziny i masie 6 kg i Punisher o rozpiętości skrzydeł 2,92 m, masie 7,5 kg i długotrwałości lotu 2 godziny (z uzbrojeniem w postaci bomby 2,5 kg). Wszystkie mają taktyczny promień działania do 35 km, najczęściej przy wykorzystaniu drona-retranslatora (tzw. pszczoła-matka, w nawiązaniu do nazwy dron, co po angielsku znaczy truteń).

Jako drony uderzeniowe są używane jednorazowe aparaty uderzeniowe klasy FPV, dzienne (ze zwykłą kamerą telewizyjną) i nocne (z kamerą termowizyjną), przy czym te nowsze są sterowane kablami światłowodowymi. Technika sterowania FPV polega na założeniu przez operatora specjalnych okularów, w których ma taki widok, jakby siedział w samym bezpilotowcu. Szybkie drony FPV są najpopularniejszym środkiem uderzeniowym. Najczęściej są one składane w samych jednostkach dronowych z kupowanych komercyjnie części, według własnego przemysłu, ale istnieje w Ukrainie bardzo dużo firm, które je produkują masowo, dosłownie milionami w skali roku (łączna ukraińska produkcja). Są one kupowane albo centralnie, gdzie dowództwo przydziela jednostkom według systemu punktacji, o którym pisaliśmy w części pierwszej, ale też organizowane są zbiórki pieniędzy na zakup dronów (kupuje się gotowe od własnego przemysłu, albo komercyjne części, z których są składane aparaty według własnych pomysłów). Do ataków na większą niż 15 km głębokość używa się importowanych aparatów produkcji polskiej WB Electronics Warmate czy amerykańskich Switchblade 600.

Jako tzw. ciężkich bombodronów używa się oktokopterów o masie do 40-70 kg produkowanych przez ukraiński przemysł, częściowo z części wytwarzanych na miejscu, a częściowo z kupowanych komercyjnie (ogólnodostępnych do zakupu). Najpopularniejsze to Vampire, Każan czy R18. Mają one udźwig uzbrojenia od 15 kg do 25 kg i najczęściej są to pociski moździerzowe kal. 82 mm lub 120 mm, w liczbie od 2 do 6. Często mają one kamery termowizyjne, co pozwala im operować w nocy.
Początkowo oddziały „droniarzy” były formowane oddolnie, a później usankcjonowano ich powstawanie, tworząc plutony dronowe w batalionie piechoty i kompanię w brygadzie. Dziś niemal każda brygada piechoty (zmechanizowana, zmotoryzowana, powietrzno-szturmowa) ma własny batalion dronowy, z kompanią rozpoznawczą, dwoma kompaniami dronów FPV i kompanią „bombodronów”. Operatorom zostawia się dużo swobody jeśli chodzi o wybór ich stanowiska kierowania, bowiem oni wiedzą najlepiej gdzie je ulokować i jak często zmieniać stanowiska.

Obecnie w Wojskach Systemów Bezpilotowych Ukrainy są dwie brygady, 9. Brygada Systemów Bezpilotowych oraz 59. Brygada Szturmowa im. Jakowa Gandziuka, dwa samodzielne pułki: 14, Pułk Systemów Bezpilotowych oraz 412. Pułk Systemów Bezpilotowych „Nemesis”, trzy samodzielne bataliony: Batalion Latające Czaszki, 413. Batalion Systemów Bezpilotowych „Rejd” i 424. Batalion Systemów Bezpilotowych „Swarog”. Pułki mają po trzy bataliony systemów bezpilotowych, a brygady 4-5 batalionów. Poza Wojskami Systemów Bezpilotowych, w Piechocie Morskiej jest 414. Brygada Systemów Bezpilotowych „Ptaki Madziara” i jeden samodzielny batalion. W Siłach Powietrznych jest natomiast 383. Brygada Systemów Bezpilotowych odpowiadających za dalekie rozpoznanie z pomocą aparatów Bayraktar TB-2 oraz prowadząca ataki na teren Rosji za pomocą aparatów dalekiego zasięgu. Obecnie na czele wojsk dronowych Ukrainy sto doświadczony operator bezpilotowców mjr „Madziar” Browdi. Oddziały i samodzielne pododdziały dronowe są rzucane na główne kierunki walk, by dać lokalnym dowódcą dodatkową siłę ogniową.

Michał Fiszer, współpraca Maciej Herman