Duży aparat bojowy – Bayraktar Akıncı

Jest to największy bezpilotowy aparat latający jak dotąd zbudowany w Turcji. Powstał głównie z myślą o zagrożeniach, z jakimi ma do czynienia Turcja, czyli przede wszystkim z rebeliantami i terrorystami, zarówno w samym kraju, jak i w sąsiedniej Syrii.

Trzeba wziąć pod uwagę, że od dłuższego czasu Turcja walczy z buntującymi się Kurdami na wschodzie kraju. Nie wdając się absolutnie w dywagacje, czy racje mają walczący o niepodległość Kurdowie, czy Turcy chcący zachować integralność terytorialną swojego państwa, trzeba jedynie stwierdzić, że jest to przeciwnik typu „insurgenci”, czyli partyzanckiego lub rebelianckiego, jak kto woli. Jednocześnie też od ponad dekady trwa wojna domowa w Syrii, gdzie sytuacja jest niezwykle skomplikowana, bowiem walczących ze sobą stron jest co najmniej trzy. Turcja jest zdecydowanym przeciwnikiem Państwa Islamskiego, a zatem bierze też udział w działaniach przeciwko rebeliantom ISIS, w obawie o rozlanie się tej ideologii na własny kraj.

Mając do przeszukania i rozpoznania bardzo rozległe obszary, w Turcji doszli do wniosku, że potrzebny jest aparat o dużej długotrwałości lotu, sporym promieniu działania, a jednocześnie ze skutecznym systemem rozpoznania oraz silnym uzbrojeniem. Dlatego musiał powstać aparat o relatywnie dużych rozmiarach, który do pewnego stopnia można określić jako „turecki Global Hawk”, choć Akıncı przenosi dość silne uzbrojenie, zaś amerykański Global Hawk jest wyłącznie rozpoznawczy.

Program opracowania takiego aparatu ruszył w 2016 r. i do konkursu wystartowała firma Baykar (skrót od Bayraktar Kardeşler – Bracia Bayraktar) oraz Turkish Aerospace Industry (TAI), a w 2018 r. wybrano do dalszej realizacji opracowanie Bayraktara. Projekt firmy przewidywał budowę bardzo dużego aparatu w układzie klasycznym, z prostym skrzydłem o dużej rozpiętości, napędzanym dwoma silnikami turbośmigłowymi umieszczonymi w gondolach silnikowych, który startował i lądował na własnym chowanym podwoziu. Nawiązano współpracę z ukraińską firmą Iwczenko-Progress z Zaporoża i do napędu aparatu Akıncı wykorzystano ukraińskie silniki AI-450T o mocy po 450 KM. Aparat ma rozpiętość skrzydeł 20 m i długość kadłuba 12,2 m, jego maksymalna masa startowa wynosi 5500 kg, z czego 1350 kg przypada na tzw. ładunek użyteczny: wyposażenie rozpoznawcze, celownicze i uzbrojenie.

Pierwszy lot aparatu w pierwszej wersji Akıncı-A miał miejsce 6 grudnia 2019 r., później próby kontynuowano już w 2020 r. Później jednak, w celu zwiększenia pułapu lotu i prędkości maksymalnej zastosowano kanadyjskie silniki turbośmigłowe PT6A-135A o mocy po 750 KM, z tymi silnikami aparat Akıncı-B został oblatany 2 marca 2022 r. W międzyczasie zaczęły się już dostawy aparatów Akıncı-A z ukraińskimi silnikami, pierwsze dwa aparaty dostarczono tureckim Siłom Zbrojnym 24 grudnia 2021 r. Odmiana Akıncı-A osiągała pułap praktyczny 11 600 m, a wersja Akıncı-B – 13 500 m. Kolejna wersja, Akıncı-C otrzymała docelowe silniki produkcji tureckiej, TUSAŞ Engine Inc (TEI) PD-222 o mocy po 950 KM, co pozwoliło na zwiększenie masy startowej do 6000 kg i ładunku użytecznego do 1500 kg. Oblot wersji Akıncı-C miał miejsce 24 lutego 2024 r. Pierwsza wersja silnika PD-222 daje moc 850 KM i z nimi aparat osiąga pułap praktyczny 13 750 m.

Wyposażenie aparatu Akıncı we wszystkich wersjach stanowi głowica elektrooptyczna Aselsan Aselflir-500 umieszczona pod tylną częścią kadłuba. W głowicy tej zamontowano kamerę telewizyjną i termowizyjną o bardzo wysokiej rozdzielczości, odpowiednio 4096 x 2880 linii i 1280 x 1024 linii, przy czym kamera termowizyjna pracuje w paśmie 3-5 μm. Ponadto w skład głowicy elektrooptycznej wchodzi stacja laserowa, zdolna do pomiaru odległości oraz do podświetlania celów dla uzbrojenia kierowanego laserowo. Zasięg stacji laserowej – 35 km. Ponadto w skład wyposażenia wchodzi radar do obserwacji celów naziemnych i powietrznych Aselsan Murad, który ma zasięg nawet do 200 km do celów powietrznych i do 120 km do celów naziemnych z wykorzystaniem zakresu SAR podnoszącego rozdzielczość. Radar ma antenę z aktywnym elektronicznym skanowaniem (AESA). Ponadto można montować zamiennie albo dodatkowy radar obserwacji bocznej do rozpoznania celów naziemnych, albo pasywny system rozpoznania radioelektronicznego.

Aparat  Akıncı może na ośmiu podskrzydłowych i jednym podkadłubowym zaczepie na uzbrojenie przenosić całą gamę pocisków kierowanych różnych typów. Poza znaną już z Bayraktara TB2  lekkich pocisków Roketsan Mini Smart Munition MAM w różnych odmianach, można przenosić pociski Roketsan Cirit które są odmianą rakiet kal. 70 mm z dodanym modułem kierowania laserowego, pociski RG-230-İHA kal. 230 mm o masie 43 kg i zasięgu do 70 km kierowane układem bezwładnościowym i odbiornikiem GPS, pociski TÜBİTAK SAGE Kuzgun o masie ok. 100 kg i zasięgu do 40 km z silnikiem rakietowym Kuzgun-KA lub nawet 180 km z silnikiem odrzutowym Kuzgun-TJ. Pociski w wersji dla aparatu bezpilotowego są naprowadzane odbiornikiem GPS.

Tureckie Wojska Lądowe używają już 8 aparatów Akıncı-A, tureckie Siły Powietrzne mają kolejne sześć aparatów, a Pakistańskie Siły Powietrzne mają 7 sztuk. Co najmniej jeden dostarczono Libii. Kolejnym odbiorcą tych aparatów są Siły Powietrzne Azerbejdżanu. Wszystkie aparaty mają możliwość wykonywania lotu poza zasięgiem bezpośredniej łączności radiowej dzięki systemowi łączności satelitarnej. Długotrwałość lotu wynosi 25 godzin i prędkość maksymalną 360 km/h i prędkość przelotową 240-260 km/h.

Michał Fiszer