Pierwszy amerykański pokładowy bezpilotowiec wielozadaniowy – Boeing MQ-25 Stingray

Pierwszym amerykańskim pokładowym bezpilotowym aparatem latającym był IAI/AAI Corporation RQ-2 Pioneer wprowadzony do służby już w 1985 r., ale był to aparat wyłącznie rozpoznawczy. Natomiast nowy MQ-25 to już całkowicie nowa generacja i będzie on stosowany jako aparat wielozadaniowy, w tym też bojowy. Na początku jednak ma być głównie wykorzystywany w roli pokładowego tankowca towarzyszącego.

Pierwotnie zakładano, że zostanie zbudowana platforma pokładowa, czysto bojowa. Dlatego po studiach prowadzonych od 2006 r., 19 marca 2010 r. oficjalnie rozpoczęto program Unmanned Carrier-Launched Airborne Surveillance and Strike (UCLASS) System. W ramach tego programu powstał m.in. demonstrator technologii bojowego aparatu o utrudnionej wykrywalności Northrop Grumman X-47B, który został oblatany 4 lutego 2011 r. Z kolei firma General Atomics zaoferowała morską odmianę swojego aparatu MQ-20 Avenger.
Ostatecznie jednak program nie był kontynuowany w pierwotnym kierunku. Określono bowiem, że należy jeszcze pokonać wiele różnych barier technologicznych, co oczywiście jest możliwe ale wymaga dość sporych nakładów finansowych. Lata 2010-2012 były jeszcze relatywnie spokojne, nawet przed aneksją Krymu przez Rosję, więc program w zasadzie zamknięto.
W tym czasie jednak US Navy rozważała zastosowanie nowego bezpilotowca w roli towarzyszącego tankowca dla swoich bojowych samolotów pokładowych. Przez długie lata w tej roli stosowano samolot Grumman KA-6D Intruder, później zastąpiony przez F/A-18F Super Hornet. O ile pierwszy typ był dedykowanym samolotem do tankowania powietrznego (choć występował w dywizjonach szturmowych razem z bojowymi A-6E Intruder), to Super Hornety jedynie dostosowuje się do roli tankowca powietrznego przez podwieszenie czterech dodatkowych zbiorników paliwa pod skrzydłami oraz systemu do tankowania Automated Aerial Refueling (AAR) pod kadłubem. Potrzeba posiadania odpowiedniego tankowca powietrznego stała się jednak coraz bardziej wyraźna, bowiem używanie samolotu bojowego do tej roli to marnowanie jego możliwości bojowych.
Dlatego 1 lutego 2016 r. rozpoczęto nowy program Carrier-Based Aerial-Refueling System (CBARS), czyli pokładowy system tankowania powietrznego, który czasem nazywano „mały UCLASS”, jako że bazował on na wielu rozwiązaniach UCLASS, w tym na przykład w zakresie sterowania, nawigacji i lądowania na pokładzie lotniskowca. Ostatecznie do dalszej realizacji wybrano propozycję firmy Boeing, która jeszcze w końcu 2016 r. otrzymała oznaczenie MQ-25A. Sugeruje to wielozadaniowość budowanego aparatu, choć początkowo nadano mu oznaczenie RAQ-25A.

Pierwszy egzemplarz MQ-25 został ukończony w Saint Louis w Missouri w kwietniu 2019 r. i po serii intensywnych prób naziemnych wykonał on pierwszy lot 19 września 2019 r. w bazie Scott, w części Saint Louis leżącej po drugiej stronie rzeki Missisipi, czyli w stanie Illinois.
Aparat ma układ klasyczny z usterzeniem motylkowym (w kształcie litery „V”). Ma on płaski kadłub odpowiadający potrzebom utrudnionego wykrycia radarowego, w tyle którego zamontowano silnik Rolls-Royce AE 3007N o ciągu 44 kN. Chwyt powietrza do silnika znajduje się na górze kadłuba. Aparat ma skrzydła proste o rozpiętości 22,9 m, które na potrzeby hangarowania na lotniskowcu są składane, co zmniejsza szerokość aparatu do 9,54 m. Długość kadłuba wynosi 15,5 m. Ma on możliwość przetoczenia do 7250 kg na odległości do 930 km od lotniskowca, co zwiększa taktyczny promień działania samolotu F/A-18 Super Hornet z 930 km do 1300 km. Prędkości maksymalnej i przelotowej aparatu oraz jego pułapu nie podano do publicznej wiadomości.

W latach 2020-2021 prowadzono próby aparatu na pokładzie lotniskowca USS George H.W. Bush (CVN-77) z użyciem podwieszanego systemu do tankowania w powietrzu Cobham Aerial Refueling Store (ARS). 4 czerwca 2021 r. przeprowadzono pierwsze tankowanie w powietrzu samolotu F/A-18F Super Hornet. Po próbach w 2022 r. zamówiono dla US Navy 76 aparatów tego typu, pierwsze cztery wchodzą obecnie do uzbrojenia nowo sformowanego dywizjonu Unmanned Carrier Launched Multi-Role Squadron 10 (VUQ-10) w bazie Point Mugu w Kalifornii. Jednostka ma osiągnąć gotowość bojową w 2025 r., a w 2026 r. ma wyruszyć w pierwszy rejs operacyjny na pokładzie lotniskowca USS Theodore Roosevelt (CVN-71). Pierwsza jednostka ma mieć charakter szkolny, operacyjne będą kolejne dwa dywizjony, VUQ-11 i VUQ-12, które dopiero mają powstać.

Jednocześnie obecnie trwają próby aparatu MQ-25A wyposażonego w głowicę elektrooptyczną, co sugeruje możliwość wykorzystania aparatu do prowadzenia rozpoznania akwenów morskich lub nawet nad lądem, z uzbrojeniem w postaci dwóch pocisków przeciwokrętowych AGM-158C LRASM (Long Range Anti-Ship Missile) o zasięgu do 370 km, powstałych jako jedna z odmian pocisku JASSM. Nie jest więc wykluczone, że w przyszłości rola aparatów MQ-25A będzie poszerzona o rozpoznanie obszarów morskich oraz atakowanie obiektów nawodnych.

Michał Fiszer