924. Państwowe Centrum Lotnictwa Bezpilotowego Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej

Bardzo ważną rolę koordynatora i ośrodka doświadczalnego odgrywa w rosyjskich wojskach 924. Państwowe Centrum Lotnictwa Bezpilotowego Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej z miasta Kołomna pod Moskwą. Tutaj testuje się nowe bezpilotowe aparaty latające, tutaj opracowuje metody ich użycia, ale też szkoli się specjalistów operatorów i obsługi systemów bezpilotowych, głównie instruktorów.

Centrum nie jest ośrodkiem nowym. Powstało 1 grudnia 1983 r. w pobliżu miasteczka Mārciena w środkowej Łotwie (wówczas Łotewska Socjalistyczna Republika Radziecka) i był jedną z najtajniejszych sowieckich jednostek wojskowych. Zadaniem centrum było nie tylko badanie nowych typów bezpilotowych systemów latających dla Armii Radzieckiej, ale także określanie potrzeb na tym polu i kierunków rozwoju bezpilotowców wojskowych oraz wypracowanie taktyki użycia tego rodzaju systemów. Kiedy do wymienionych zadań doszło jeszcze jedno, prowadzenie prób państwowych (określających przydatność do służby) bezpilotowych systemów latających, w styczniu 1987 r. w ramach centrum sformowano 357. Samodzielną Doświadczalno-Instruktorską Eskadrę Rakiet Skrzydlatych Naziemnego Bazowania (jak te systemy wówczas nazywano). W takim składzie centrum funkcjonowało aż do rozpadu Związku Radzieckiego.

W bałaganie i trudnościach Rosji, jakie doświadczyło to państwo na początku lat 90. bardzo tajne centrum pozostało na terenie obcego państwa przez dwa kolejne lata i zostało przeniesione do Rosji dopiero w okresie grudzień 1993 r. – kwiecień 1994 r., trafiając do miasta Jegoriewsk w Obwodzie Moskiewskim. W 2000 r. sformowano jednostki bezpilotowych aparatów latających w ramach Sił Powietrznych – 140. Pułk Bezpilotowych Latających Kompleksów (BAK) przeniesiono do Achtubińska pod Astrachaniem, a 24. Pułk BAK – do miasteczka Tunoszna pod Jarosławiem, oba wyposażono w przestarzałe już wówczas kompleksy Tu-141 Striż, Tu-143 Rejs i Tu-243 Rejs-D. W 2009 r. przeniesiono je do Kołomny i przeformowano w 215. Bazę Bezpilotowych Kompleksów Lotniczych, którą w marcu 2011 r. rozformowano. Cztery jej eskadry zostały włączone do różnych oddziałów centrum, a jednocześnie wyposażono je w zupełnie nowe, tym razem już taktyczne typy bezpilotowych aparatów latających. W 2010 r. samo 924. Centrum też przeniesiono z Jegoriewska do Kołomny i zaczął się proces integracji personelu 215. Bazy z 924. Centrum. Ostatnią zmianą była zmiana podporządkowania 924. Państwowego Centrum Lotnictwa Bezpilotowego spod Sztabu Generalnego bezpośrednio pod Ministerstwo Obrony, stąd obecna nazwa jednostki. Obecnie na jej czele stoi płk Aleksandr Fiedorienko i centrum jest podzielone na trzy oddziały. Oddział Przygotowania Specjalistów Lotnictwa Bezpilotowego zajmuje się szkoleniem operatorów, inżynierów i techników do obsługi aparatów i ich wyposażenia, specjalistów od łączności z aparatami i transmisji danych oraz przeciwdziałania zakłóceniom elektronicznym, i w podobnych specjalnościach. Dwie eskadry oddziału są wyposażone w różne typy aparatów bezpilotowych: Orłan 10, Granat 1, 2, 3 i 4, Eleron 3 oraz Forpost. Zadaniem tego oddziału jest też przygotowanie programów szkolenia oraz nadzór nad szkoleniem specjalistów w jednostkach wykorzystujących te typy bezpilotowców. Drugi oddział to Oddział Badań, Zastosowania Bojowego i Prób Państwowych, który zajmuje się wszelką działalnością badawczą centrum, ale też wypracowuje taktykę użycia i określa przydatność opracowanych systemów do użycia w rosyjskich Siłach Zbrojnych. I wreszcie Oddział Zastosowania Bojowego i Przygotowania Personelu zajmuje się prowadzeniem szkoleń doskonalących i kursów dla dowódców i personelu dowódczego jednostek bezpilotowych aparatów latających, a także zbieraniem doświadczeń z bojowego użycia dronów w walce. Dwa ostatnie oddziały mają po jednej eskadrze własnych aparatów w której używane są wymienione typy, a ponadto w eskadrze doświadczalnej używa się też aparatów typu: Zastawa i Tachion.

Centrum odgrywa ważną rolę w użyciu bezpilotowych aparatów latających w jednostkach rosyjskich używających systemów „military grade”, czyli profesjonalnych konstrukcji opracowanych dla wojska. Brak tutaj elementu szerzej stosującego komercyjne aparaty jakie są kupowane przez poszczególne jednostki i używane w nieetatowych pododdziałach tych jednostek, ale zapewne – choć oficjalne informacje o tym nie donoszą – eskadra doświadczalna używa też i komercyjnych systemów, jak choćby popularny chiński Magic. Fakt, że Rosjanie o wiele wolniej wprowadzali systemy zakupione na rynku cywilnym świadczy o większym zbiurokratyzowaniu wojsk rosyjskich niż ukraińskich. Niemniej jednak widać też element systemowego nadzoru nad bezpilotowymi środkami latającymi w całym wojsku i taką właśnie rolę odgrywa opisane centrum.